Υπόθεση Πέτρου Φιλιππίδη: μία προσεκτική προσέγγιση

Ο Πέτρος Φιλιππίδης είναι μία προσωπικότητα που χαρακτηρίζεται πλέον ως αμφιλεγόμενη - στην καλύτερη των περιπτώσεων. Ηθοποιός που αγαπήθηκε πολύ κατά το παρελθόν, αλλά πλέον αντιμετωπίζεται με μίσος από σημαντικό τμήμα της ελληνικής κοινωνίας.

Γιατί;

Απάντησαν σε αυτό ανθρώποι του θεάτρου, οι οποίοι, από τον Φεβρουάριο του 2021 ξεκίνησαν να εκθέτουν περιστατικά βίας, πάσης φύσεως, του Φιλιππίδη εναντίον συμπρωταγωνιστών του, και ανδρών και γυναικών. Όπως έκανε ο ηθοποιός Γεράσιμος Σκιαδαρέσης. 

Η υπόθεση έλαβε μεγάλες διαστάσεις, ιδιαίτερα μετά την κοινή καταγγελία - στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών - των ηθοποιών Άννας - Μαρίας Παπαχαραλάμπους, Πηνελόπης Αναστασοπούλου και Λένας Δροσάκη, για προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας και εργασιακό εκφοβισμό, τον Φεβρουάριο του 2021.

Γιατί όμως σήμερα ο Φιλιππίδης βρίσκεται εκτός φυλακής; Στηρίζεται η δικαστική απόφαση για προσωρινό κατ'οίκον περιορισμό; Τελικά, ένας άνθρωπος που έχει βιάσει ή παρενοχλήσει, παρελθόντος ενός εύλογου χρονικού διαστήματος από την αισχροπραξία ή χάριν της απουσίας μαρτύρων, μπορεί να προβάλλεται ως μη ένοχος; 

Η αυτο - ενοχοποίηση του Φιλιππίδη 

Την 1η Φεβρουαρίου 2021, είχε προκαλέσει αίσθηση μία δήλωση του ηθοποιού, μέσω των πληρεξούσιων δικηγόρων του. Μέσω αυτής, ζητούσε να μην κατονομαστεί από τα Μέσα Ενημέρωσης ως εμπλεκόμενος σε υποθέσεις που θα προσέβαλλαν την προσωπικότητα και την οικογένειά του.

(η προαναφερθείσα δήλωση του Πέτρου Φιλιππίδη, μέσω του δικηγόρου Θέμη Σοφού, πηγή: protothema.gr) 

Λίγη ώρα αργότερα, ο ηθοποιός Αντώνης Καφετζόπουλος αντέδρασε στη συγκεκριμένη δήλωση και, ορμώμενος από τις αποκαλύψεις στο πλαίσιο του κινήματος #metoo εκείνη την περίοδο, απάντησε με ένα ρητορικό ερώτημα στο Facebook, μιλώντας για «αυτογκόλ από τα αποδυτήρια» του Φιλιππίδη. 

(η δημοσίευση του Καφετζόπουλου εκείνη την ημέρα, πηγή: thetoc.gr)

Και δεν άργησε να επιβεβαιωθεί, καθώς ακολούθησε μετά από λίγες μέρες η κοινή καταγγελία Παπαχαραλάμπους - Αναστασοπούλου - Δροσάκη στο Σ.Ε.Η. (ΕΔΩ τα όσα επακριβώς κατήγγειλαν). 

Η συνέχεια στα δικαστήρια - Η προφυλάκιση

Ο Φιλιππίδης αντιμετώπισε στο Εφετείο τρεις βασικές κατηγορίες: του βιασμού, σε βάρος της Παπαχαραλάμπους (όπως η ίδια κατέθεσε, συνέβη το 2008) και της απόπειρας βιασμού επ' απειλή επαγγελματικού αποκλεισμού σε βάρος της Αναστασοπούλου (2010) και της Δροσάκη (2014). 

Εξαιτίας αυτών, και με σύμφωνη γνώμη ανακρίτριας και εισαγγελέα, οδηγήθηκε στις 28 Ιουλίου 2021 στις Φυλακές Τριπόλεως, όπου κρατούνται κατηγορούμενοι για σεξουαλικά εγκλήματα, ενώ τον Μάρτιο του 2022 μετήχθη μαζί με τον - κατηγορούμενο για σειρά περιστατικών παιδεραστίας, βιασμών και κακοποίησης - πρώην Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρη Λιγνάδη στις φυλακές Κορυδαλλού. 

Η απόφαση 

(οι τρεις ηθοποιοί, ανεβαίνουν προς το Εφετείο κρατημένες χέρι - χέρι, πηγή: news247.gr)

Και φτάνουμε στο σήμερα, με δίκες επί δικών να έχουν διεξαχθεί για τη συγκεκριμένη υπόθεση και με τις ενάγουσες ηθοποιούς να έχουν βρεθεί στη δυσάρεστη (ίσως είναι λίγος ο συγκεκριμένος χαρακτηρισμός) θέση να περιγράψουν ενώπιον δικαστών, συνηγόρων υπεράσπισης και Μέσων Ενημέρωσης τα όσα έζησαν και έπαθαν από τον κατηγορούμενο κατά τη διάρκεια των συνεργασιών τους στο σανίδι. 

Ωστόσο, ενώ καταδικάστηκε σε οκτώ χρόνια κάθειρξης για τις δύο απόπειρες βιασμού, ο Φιλιππίδης, με απόφαση της 9ης Φεβρουαρίου 2023, αφέθηκε ελεύθερος μέχρι νεωτέρας, καθώς το δικαστήριο χορήγησε αναστέλλουσα δύναμη στην έφεση που άσκησε η πλευρά του κατηγορουμένου.

Αντιδράσεις και νομική τεκμηρίωση της απόφασης 

Η απόφαση για υπό όρους ελευθερία παραξένεψε πολλούς από εμάς, που όμως δεν ασχολούμαστε με τη μελέτη του δικαίου. Και ακόμα περισσότερο, η κίνηση του, ταυτόχρονα με την έφεση, να μηνύσει την Πηνελόπη Αναστασοπούλου για τα όσα κατήγγειλε εις βάρος του. 

Ωστόσο, υπάρχει νομικό έρεισμα. Το Headhunter ήρθε σε επαφή με φοιτητές Νομικής που έχουν εντρυφήσει στη μελέτη του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, με ασκούμενο δικηγόρο, καθώς και με δικαστή (περισσότερα για τα πρόσωπα, στο τέλος του άρθρου). Μέσα από τα λεγόμενα τους, προκύπτει ότι: 

Η ποινή επεβλήθη σε πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας στο Εφετείο, άρα ο κατηγορούμενος μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα του στην έφεση, κάτι που συμφωνεί και με το τεκμήριο αθωότητας - κατά το άρθρο 48 του Κώδικα Ποινικής

Δικονομίας, συνεπώς να αφεθεί ελεύθερος υπό αυστηρούς όρους μέχρι την επανεκδίκαση της υπόθεσης. 

Ως προς την αγωγή στην Πηνελόπη Αναστασοπούλου, κρίνεται δικαίωμα του Φιλιππίδη να προβεί σε αυτήν, προς υπεράσπισή του. Ωστόσο, πρέπει να αξιολογηθεί από τη Δικαιοσύνη αν οι αξιώσεις είναι υπερβολικές, έχουν στόχο την εκδίκηση, παραβιάζουν θεμελιώδη δικαιώματα της θιγόμενης από την αγωγή κλπ. 

Τέλος, το αν η δικαστική απόφαση για μέχρι νεωτέρας αποφυλάκιση του Φιλιππίδη τάσσεται ενάντια στο κοινό περί δικαίου αίσθημα, κάτι το οποίο πραγματικά συμβαίνει, είναι ζήτημα κοινωνικό, για το οποίο όμως μπορεί να επιληφθεί ο νομοθέτης, ορίζοντας αυτός τις όποιες αλλαγές στην Δικονομία. 

Η θεωρία του Εγκλήματος 

Εδώ πρέπει να τονίσουμε κάτι: την βασική αρχή της μελέτης του εγκλήματος «χωρίς σώμα, δεν υπάρχει έγκλημα», κοινώς έγκλημα δεν στοιχειοθετείται χωρίς αποδείξεις. 

Στην περίπτωση της παρενόχλησης, σχεδόν ποτέ δεν υφίσταται τρίτος μάρτυρας, ενώ πρέπει να μείνουν αναλλοίωτα τα σημάδια ξυλοδαρμού - σε περίπτωση χρήσης σωματικής βίας - άρα είναι δύσκολη υπόθεση ευθύς εξαρχής η υπεράσπιση μίας τέτοιας κατηγορίας. Και αυτό διευκολύνει την απαλλαγή του θύτη, στην προκειμένη περίπτωση - ή την αθώωση κάποιου ψευδώς κατηγορουμένου, όπως στην προ διετίας περίπτωση του ηθοποιού Νίκου Νικολάου (είχε γίνει ανώνυμη καταγγελία). 

Όσο για τον βιασμό, να γίνει δεκτό ότι συνέβη. Ωστόσο, οι συνήγοροι του Φιλιππίδη, Μιχάλης Δημητρακόπουλος και Κική Μπακιρτζίδου, άσκησαν έντονη πίεση στην Άννα Μαρία Παπαχαραλάμπους και, δεδομένης της ψυχολογικής της κατάστασης στη διάρκεια της δίκης, υπέπεσε σε αντίφαση, ως προς τον ακριβή χρόνο του βιασμού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απαλλαγή Φιλιππίδη για την κατηγορία του βιασμού. 

(ο Φιλιππίδης, μαζί με τον Μιχάλη Δημητρακόπουλο, πηγή: zougla.gr)

Στο «δια ταύτα»

Όσες κι όσοι επιχειρούν να ταυτίσουν την υπόθεση Φιλιππίδη με αυτή του Δημήτρη Λιγνάδη, παραγνωρίζουν κάτι βασικό:

Ο Δημήτρης Λιγνάδης έχει υποστηρίξει ανοιχτά την παρούσα κυβέρνηση, από την οποία έλαβε και τη θέση του Καλλιτεχνικού Διευθυντή στο Εθνικό Θέατρο (2019) και η οποία παρείχε χρόνο στην οικογένειά του να εξαφανίσει ενοχοποιητικά στοιχεία όταν ήρθε η ώρα της σύλληψης του. Επιπλέον, ο Λιγνάδης κατηγορείται για κατά συρροήν παιδεραστία, έγκλημα που είναι εύκολα αποδείξιμο. 

Ο Πέτρος Φιλιππίδης δεν είχε τις διασυνδέσεις με την κυβέρνηση, ενώ κατηγορείται κυρίως για εγκλήματα που είναι - εκ των πραγμάτων - δύσκολο να αποδειχθούν. Εκεί συγκεκριμένα «πάτησε» και αισθάνθηκε ελεύθερος να καταχραστεί την εξουσία επί των θυμάτων του. Και τον ευνόησε πολύ η αντίφαση της Άννας - Μαρίας Παπαχαραλάμπους στο δικαστήριο. 

Με ό,τι αρνητικό για τα θύματα, προφανώς (δυστυχώς). 

Το παρόν άρθρο δεν υιοθετεί σε καμία περίπτωση την οπτική της πλευράς του Φιλιππίδη. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ακόμα και χυδαίο. Ωστόσο προσπαθεί να διαφωτίσει ως προς το σκεπτικό της δικαστικής απόφασης, όσο κι αν μας ξενίζει, χωρίς τις ακρότητες που δημιουργούν τα τηλεοπτικά και λαϊκά δικαστήρια.

Ευχαριστίες

Το Headhunter, σε αυτό το επετειακό του άρθρο για τον έναν χρόνο λειτουργίας, ευχαριστεί θερμά τις:

Αιμιλία Γιαννακοπούλου (φοιτήτρια Νομικής, ΔΠΘ)

Σοφία Ρόκα (φοιτήτρια Νομικής, ΕΚΠΑ)

καθώς και - για τις πολύτιμες διασυνδέσεις που εξασφάλισαν - τις:

Χριστίνα Λευκαδίτη - Καραγιάννη και Φιλίσια Ψαθά (αμφότερες συνάδελφοί μου στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ).