Ο Βασίλης Παπαθεοδώρου και η Χώρα της Υποκρισίας

Ο τίτλος αυτού του άρθρου θα μπορούσε να είναι για παιδικό βιβλίο ή για παράσταση Θεάτρου Σκιών, αλλά δεν είναι…

Ήταν 18 Οκτωβρίου 2022 όταν συνελήφθη ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων Βασίλης Παπαθεοδώρου, στο σπίτι του στη Γλυφάδα, για κατοχή τουλάχιστον 100 βίντεο «σκληρού» υλικού παιδικής πορνογραφίας, στο οποίο φαίνονταν αγόρια και κορίτσια ηλικίας 10 ως 12 ετών, και οδηγήθηκε στις φυλακές Τρίπολης – όπου βρίσκονται έγκλειστοι για σεξουαλικά εγκλήματα.

Η εκπρόσωπος Τύπου της Ελληνικής Αστυνομίας, Κωνσταντίνα Δημογλίδου, δήλωνε στις αρχές Νοεμβρίου 2022 ότι υπήρχε πεντάμηνη παρακολούθηση του συγγραφέα μέσω της χρήσης του διεθνούς συστήματος για τον έλεγχο λήψης και διαμοιρασμού υλικού παιδικής πορνογραφίας «Child Protection System». Ωστόσο, από την ημέρα που ανακοινώθηκε η σύλληψη και η προφυλάκιση του Παπαθεοδώρου στα Μέσα Ενημέρωσης, στις 2 Νοεμβρίου 2022 συγκεκριμένα, γεννήθηκαν αρκετά ερωτήματα.

(πηγή βίντεο: το κανάλι της δημοσιογράφου Μάνιας Αλιβιζάτου, στο YouTube)

Όπως, για παράδειγμα: σε τι μπορεί να σε ωφελήσει ως προς τη συγγραφή ενός βιβλίου για εφήβους η παρακολούθηση ενός βίντεο στο οποίο καταγράφεται ο βιασμός ενός αθώου παιδιού;

Αλλά δεν είναι ο μόνος προβληματισμός που γεννιέται. Η συνέχεια θα είναι διαφωτιστική.

Προφίλ

Γεννήθηκε το 1967 στην Αθήνα κι από τα 12 του χρόνια ως και την προφυλάκισή του ζούσε στη Γλυφάδα. Φοίτησε στο γυμνάσιο και λύκειο της Γερμανικής Σχολής Αθηνών. Στη συνέχεια σπούδασε μεταλλειολόγος και χημικός μηχανικός στο ΕΜΠ, ενώ έκανε μεταπτυχιακό στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Ξεκίνησε την ενασχόλησή του με τη συγγραφή βιβλίων το 1996, κάτι που δεν σταμάτησε ως το 2022. 

Έργα του, όπως τα «Χνότα στο Τζάμι» αποτέλεσαν μάλιστα και αντικείμενο σπουδών μετεκπαιδευόμενων δασκάλων στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

(το βιβλίο «Χνότα στο Τζάμι», όπως κυκλοφόρησε το 2008 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη)

Πάνω απ’ όλα, όμως: ως άνθρωπος μοναχικός, ως συγγραφέας πολύ γνωστός και γενικά αγαπητός… μέχρι πέρυσι τον Νοέμβριο.

Ακόμα κι ένας «συνήγορος του διαβόλου»…

(συνέντευξη του Βασίλη Παπαθεοδώρου στον Πάνο Δημητρίου, βίντεο από τον λογαριασμό του πρώτου, Δεκέμβριος 2016)

… δεν θα μπορούσε να τεκμηριώσει με τρόπο λογικό την ύπαρξη - και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό - πορνογραφικού υλικού. Ακόμα κι αν στηριχθούμε στις βασικές αρχές συγγραφής που έχει ορίσει ο ίδιος ο συγγραφέας σε μία σειρά συνεντεύξεων.

Όπως ότι όταν αρχίζει να γράφει ένα βιβλίο, πρέπει αυτό να έχει «κλείσει», να έχει κλειδώσει στο μυαλό του η οργάνωση όλου του βιβλίου - προς αυτό, μάλιστα, επικαλείται τις σπουδές του ως Χημικός Μηχανικός.

Ότι οι ιδέες του προκύπτουν από κάποιο σκηνικό στο οποίο θα βρεθεί τυχαία θεατής, από ένα τυχαίο γεγονός. Και εμπλουτίζονται από την αμφίδρομη επικοινωνία του με τα παιδιά, από τις αντιδράσεις τους, τις κινήσεις τους, το λεξιλόγιό τους, όπως δήλωνε τον Μάιο του 2018 στην κάμερα της ΕΡΤ.

(πηγή βίντεο: το κανάλι του Β. Παπαθεοδώρου, στο YouTube)

Ότι παρακολουθεί τις κοινωνικές εντάσεις του εξωτερικού και τον τρόπο που αυτές εμφανίζονται στην Ελλάδα και επηρεάζουν τους ανθρώπους του περιθωρίου τόσο στα σχολεία όπου έχει κληθεί, όσο και στην ελληνική κοινωνία.

(συνέντευξη του Παπαθεοδώρου στην Εύα Αντωνοπούλου, προς επίρρωση της παραπάνω πρότασης, Δεκέμβριος 2008)

Ότι, επιπλέον, πάντα πρέπει να υπάρχουν βιβλία που να αντιπροσωπεύουν τα παιδιά και να μιλάνε στη γλώσσα τους.

Όχι, ακόμα και τούτων δοθέντων, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί μια τόσο αρρωστημένη συμπεριφορά. Δεν είναι αθώα, ούτε την καλύπτει το πέπλο της επίκλησης συγγραφικών λόγων, αλλά ούτε και η ιλαροτραγική εξήγηση ότι ο συγγραφέας αυτός έβλεπε με fast forward στα αποθηκευμένα βίντεο πορνογραφίας τα σημεία που θα τον «βοηθούσαν να παρουσιάσει αναλυτικά μια πράξη βιασμού, ώστε αυτή να αποτελέσει παράδειγμα προς αποφυγή για τα παιδιά». 

Ένα σκηνικό βιασμού στο χαρτί

Ακριβώς παραπάνω άνοιξε ένα θέμα που αξίζει να επεκταθεί περαιτέρω: η περιγραφή απόπειρας βιασμού, και μάλιστα με πολλές λεπτομέρειες. Κάτι τέτοιο συνέβη στο βιβλίο του Παπαθεοδώρου «Τη νύχτα που έσβησαν τα αστέρια», που εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2018 και βραβεύτηκε ως το καλύτερο εφηβικό - νεανικό βιβλίο του 2019, στα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας.

(πηγή βίντεο: NewsRoom Enikos)

Μεταφέρω και γραπτώς, από το 3^ο Κεφάλαιο του βιβλίου:

«Για να την εξευμενίσω έγινα πιεστικός. Άρχισα να βάζω το χέρι μου, μέσα από την μπλούζα της και μέσα στο παντελόνι της και μέσα στην κιλότα της και όχι πως δεν το είχα ξανακάνει βέβαια αλλά αυτή μου έλεγε να σταματήσω γιατί δεν ήθελε, υπέθεσα πως θα είχε ξενερώσει με την όλη φάση και τ΄ αστέρια που της τα πρόσβαλα, μάλλον κι εγώ δεν σταματούσα, παρά μόνο γινόμουν πιο πιεστικός και κόλλαγα πάνω της. Με έσπρωξε, έπεσα από το κρεβάτι». Η συνέχεια, πάντως, είναι πιο προκλητική…

(πηγή εικόνας: alfavita.gr)

Και η Χώρα της Υποκρισίας

Ειδικοί του παιδικού βιβλίου, που ευγνωμονούσαν τον Παπαθεοδώρου για το συγκεκριμένο βιβλίο, το οποίο αποκαλούσαν «γροθιά στο στομάχι», όπως η Πελιώ Παπαδιά (πατήστε ΕΔΩ), μετά την αποκάλυψη της υπόθεσης κατοχής πορνογραφικού υλικού, έκαναν στροφή 180 μοιρών απέναντι στον συγγραφέα. Άλλοι, δε, όπως η σπουδαία συγγραφέας και κριτικός Μαρίζα Ντεκάστρο, έγραψαν τότε για την υπόθεση του βιβλίου συνολικά, χαρακτηρίζοντας το βιβλίο το βιβλίο αυτό ως άξιο για διεθνή Βραβεία. Δεν αμφιβάλλουμε ότι ο Παπαθεοδώρου ήξερε να γράφει παιδικά βιβλία - αλλιώς δεν θα είχε επιτυχία για πάνω από δύο δεκαετίες - απλώς πρέπει να βλέπουμε προσεκτικά και τι γράφεται σε αυτά.

(φώτο: ανάρτηση της Πελιώς Παπαδιά για τον Παπαθεοδώρου στο Facebook, 2 Νοεμβρίου 2022)

Δεν είναι όμως αυτό το μόνο αξιοπερίεργο: ο Δημήτρης Ρηγόπουλος, δημοσιογράφος της εφημερίδας «Καθημερινή» και υπεύθυνος του εβδομαδιαίου περιοδικού «Κ», είχε γράψει ένα άκρως ενδιαφέρον ρεπορτάζ (ΕΔΩ) στις 17 Νοεμβρίου 2022 σχετικά με το μέλλον των βιβλίων του Παπαθεοδώρου στις δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες. Ο Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας, Σταύρος Ζουμπουλάκης, δήλωνε σε αυτό ότι θα ήταν πράξη αποθησαύρισης της γραπτής πνευματικής δημιουργίας, ενώ η προϊσταμένη των Δημοτικών Βιβλιοθηκών Δήμου Αθηναίων, Ράνια Μηλιανού, μιλούσε για την ανάγκη προσεκτικών χειρισμών απέναντι στο συγγραφικό έργο.

Η πραγματικότητα, έναν χρόνο μετά, δικαιώνει σ’ έναν βαθμό τη Μηλιανού, καθώς μερικά βιβλία του προφυλακισθέντα συγγραφέα είναι διαθέσιμα μέσω της Εφηβικής Βιβλιοθήκης Αθηνών, όχι όμως τον Ζουμπουλάκη. Από την παρακάτω φωτογραφία, φαίνεται ρητά ότι το βιβλίο «Τη νύχτα που έσβησαν τα αστέρια» έχει αποσυρθεί από τους χώρους της ενώ υπάρχουν τα βιβλιογραφικά του στοιχεία στο Μητρώο Βιβλίων της ΕΒΕ, κατάσταση που αφορά και άλλα βιβλία του Παπαθεοδώρου - 9 στον αριθμό, τη στιγμή που γράφεται το άρθρο.

(φώτο: τα στοιχεία του βιβλίου «Τη νύχτα που έσβησαν τα αστέρια», από το Μητρώο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας)

Σύντομη κατακλείδα

Όποιες, όμως, και αν είναι οι εγκληματικές πράξεις του Βασίλη Παπαθεοδώρου, όσο επονείδιστες κι αν είναι, ακόμα και αν τα βιβλία του καλώς αποσύρονται από τις εμπορικές βιβλιοθήκες (με απόφαση των Εκδόσεων Καστανιώτη), αυτά δεν πρέπει να λογοκρίνονται και από τις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες. 

Πρέπει να είναι εκεί, έστω ένα αντίτυπο για επιτόπια ανάγνωση ή ολιγοήμερο δανεισμό, για να θυμίζουν πάντα την ύπαρξη του και το σκοτεινό παρελθόν του, σε μια εποχή που η ελληνική κοινωνία μαθαίνει και ξεχνά με απίστευτα γρήγορο ρυθμό.

(πηγή βίντεο: το κανάλι της δημοσιογράφου Μάνιας Αλιβιζάτου, στο YouTube)

Από το Headhunter, ευχές για καλή χρονιά, με υγεία πάνω απ’ όλα.